Stichting Korenmolen Vlieland
De molen
Een korte geschiedenis van de korenmolen op Vlieland
In maart 1563 werd voor de erfpachtsom van 20 schelling een windbrief (het recht om een molen te mogen bouwen en exploiteren) voor een molen te Vlieland op het ‘Oosteinde’ verstrekt aan Grietgen Jacobsdochter, weduwe van Jacob Heinricxzoon. Opgemerkt dient te worden dat de molen “vroger op Schermerkooch” (Schiermonnikoog) stond. Daarna werd de molen eigendom van Dirck Geintz. Bosch. Dirck voldeed echter niet als molenaar, waardoor de Vlielanders noodgedwongen hun graan naar Harlingen moesten brengen om het daar te laten malen. Wegens ieders ontevredenheid moest Dirck in 1597 de molen verkopen aan de gemeente Vlieland.
Drie jaar later werd de molen gerepareerd en in 1601 te koop aangeboden. Niemand reageerde hierop. De Vlielanders daarentegen hoopten dat er weer spoedig graan gemalen zou worden.
Schematische weergave van de korenmolen.
Foto van de korenmolen in het Duitse Vechta (±1950).
Aankondiging verkoping bij opbod van de molen in 1682.
Molenaar aan het werk in een reeds gerestaureerde korenmolen.
De molen was een oriëntatiepunt voor zeevarenden. Detail uit schilderij Claes Janz Rietschoof, ± 1700.
Baken voor de scheepvaart
Naast het malen van graan had de molen ook een belangrijke functie als baken voor de scheepvaart. Op hetzelfde duin had het loodswezen ook een uitkijkpost. Dit geeft de rol en de betekenis die dit windwerktuig had voor de gemeenschap goed weer. Echter de gemeente heeft ook door de eeuwen heen geprobeerd de financiële lasten voor de gemeenschap te beperken. Dit deed men door de molen te verpachten. Ook is geprobeerd de molen openbaar te verkopen. Wel sprong de Rijksoverheid bij daar de Marine het belang van een baken voor de scheepvaart inzag. Ook de Provincie Noord-Holland waar Vlieland vroeger onder viel, droeg daartoe bij. In 1826 droeg het Rijk een bedrag van 485 gulden bij voor het al in 1825 opgestelde herstelplan. Een mooi detail hierbij is dat de molen moest worden geteerd, de molenroeden moesten blauw worden geschilderd en de kluften en voorzomen werden wit. In 1853 kwam er een nieuwe molenwiek, die deze keer werd betaald door de provincie.
Peiling over de korenmolen en de kaap op het zeeduin.
Uitkijkpost van het Loodswezen (±1922), gebouwd op de plaats waar vroeger de molen heeft gestaan. Het werd in de volksmond ‘het hutje’ genoemd.
Het einde van de molen
In 1862 werd de molen bij een zware storm onherstelbaar beschadigd. Koning Willem III werd aangeschreven voor financiële hulp bij de wederopbouw. “Teneinde de granen tot voedsel der ingezetenen te kunnen bereiden” hoopte men dat de koning een bijdrage zou stellen. Het verzoek werd ondertekend door “Zeer getrouwe en gehoorzame Dienaren van Sire Uwe Majesteit”.
Het zou echter niet meer tot wederopbouw komen, het eiland werd afhankelijk van de levering van meel vanaf het vaste land.
Pogingen om aan het einde van de twintigste eeuw weer een korenmolen op het molenduin te plaatsen mislukten.
De molensteen is het enige overblijfsel van de oude molen van Oost-Vlieland. (Foto: Daan Huisman)
Stichting Korenmolen Vlieland
De Stichting heeft tot doel de herbouw van een werkende korenmolen te realiseren.
De producten zullen onder het keurmerk Waddengoud verkocht worden. Het project wordt gesteund door het Waddenfonds.
Ondersteuning
U kunt het project ondersteunen met een donatie:
IBAN: NL05 RABO 0131 3558 13
Telefoon stichting (tijdelijk): 06-53640365
C. Kuiken, Voorzitter Stichting Korenmolen Vlieland
Contactgegevens
Stichting Korenmolen Vlieland
Postbus 128
8700 AC Bolsward
T. 0515 573 646
E. info@molenvlieland.nl